Van buikgevoel tot breinkracht: de verrassende invloed van darmbacteriën

In mijn vorige blog schreef ik over de connectie tussen de darmen en het brein. Stress en ontspanning hebben een grote invloed op de werking van de darmen. Maar je darmen hebben ook invloed op je brein. Dit komt vooral door het microbioom.

Wat is het microbioom?

Het microbioom omvat alle bacteriën die op en in ons lichaam leven. In dit geval hebben we het specifiek over het darmmicrobioom. Naast je darmen heb je namelijk ook een huidmicrobioom, een mondmicrobioom en, als vrouw, een vaginaal microbioom.

Deze bacteriën leven niet alleen in en op ons lichaam, maar werken ook actief met ons samen. In ruil voor voeding produceren ze nuttige stoffen en helpen ze bij de vertering van voedsel. Zonder deze bacteriën zou je lichaam veel minder goed functioneren; ze zijn essentieel voor een goede gezondheid.

In je darmen bevindt zich ongeveer 1,5 kilogram aan bacteriën. Je draagt zelfs tien keer zoveel bacteriële cellen bij je als eigen lichaamscellen! Al deze bacteriën communiceren continu met je lichaam, zonder dat je het doorhebt. Dit gebeurt op verschillende manieren.

1. Stimulatie van het zenuwstelsel

In mijn vorige blog besprak ik het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Dit deel van het zenuwstelsel regelt automatisch allerlei processen in je lichaam, waaronder de activiteit van je darmen.

Maar deze communicatie werkt ook andersom: het microbioom heeft direct invloed op dit deel van het zenuwstelsel. Je darmen bevatten veel zenuwcellen, en de bacteriën in je darmen scheiden stoffen af die door de darmwand worden opgenomen. Deze stoffen kunnen het zenuwstelsel activeren of juist remmen. Dit is belangrijk, want maar liefst 80% van de zenuwbanen tussen de darmen en het brein sturen informatie van de darmen naar het brein, terwijl slechts 20% de andere kant op gaat. Dit betekent dat de samenstelling van je darmbacteriën een grote invloed heeft op hoe goed je kunt ontspannen.

2. Productie van neurotransmitters

Veel bacteriën in het microbioom produceren stoffen, waaronder neurotransmitters. Dit zijn chemische stoffen die het brein gebruikt om signalen van de ene naar de andere zenuwcel te sturen. Een bekende neurotransmitter is serotonine, die een belangrijke rol speelt bij stemming en depressie. Wist je dat maar liefst 90% van de serotonine in je lichaam in de darmen wordt geproduceerd?

Daarnaast produceert het microbioom ook GABA, een neurotransmitter die helpt bij ontspanning, en dopamine, dat betrokken is bij motivatie en het beloningssysteem. Wetenschappers ontdekken steeds meer verbanden tussen de samenstelling van het microbioom en hersenziekten zoals depressie, Parkinson en Alzheimer. Hoewel nog niet precies duidelijk is hoe dit kan bijdragen aan behandelingen, is het inmiddels wel helder dat een gezond darmmicrobioom belangrijk is voor je brein.

3. Invloed op het immuunsysteem

Een derde manier waarop het microbioom je brein beïnvloedt, is via het immuunsysteem. Je darmbacteriën hebben een directe invloed op de activiteit van het immuunsysteem, onder andere via dendritische cellen. Deze cellen hebben een soort pootje die ze door de darmwand heen kunnen steken. Bacterien kunnen zich dan aan dat pootje binden en zo gaat het immuunsysteem harder of zachter werken.

Dit heeft niet alleen effect op je brein, maar op je hele lichaam. Het immuunsysteem moet in balans zijn: het moet indringers bestrijden wanneer dat nodig is, maar ook weer tot rust komen als er geen bedreigingen zijn. Onderzoek wijst uit dat bij veel chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten en Alzheimer, sprake is van laaggradige ontstekingen. Dit betekent dat het immuunsysteem continu een beetje geactiveerd blijft, wat op de lange termijn schadelijk kan zijn.

Omdat darmbacteriën invloed hebben op het immuunsysteem, spelen ze ook een rol bij deze laaggradige ontstekingen. Een gezond microbioom draagt dus bij aan een goed functionerend immuunsysteem en kan helpen om zo gezond mogelijk oud te worden.

Zorg goed voor je darmmicrobioom

Je darmmicrobioom heeft op drie manieren invloed op je brein: via het zenuwstelsel, via neurotransmitters en via het immuunsysteem. Het is fascinerend hoe ons lichaam samenwerkt met deze bacteriën en hoeveel we eraan te danken hebben!

Wil jij ook goed voor je microbioom zorgen? Houd mijn blog in de gaten, want binnenkort schrijf ik hier meer over. Daarnaast geef ik binnenkort een gratis masterclass over het microbioom. Je kunt je hier inschrijven.